Rouw is meer dan uiting geven aan een gevoel. Het is een heilige dimensie die we steeds opnieuw betreden wanneer we nieuwe realiteiten in bestaan dromen en dus de oude realiteit ontmoeten. We hebben ons verdriet dan onder ogen te zien. 

Immers, om alles waar we van houden moeten we ook rouwen. Alles waarnaar we verlangen kost ons ook verdriet. 
We hebben bij elke verandering ons systeem op te schonen van platgelopen paden die gaan over 'hoe het altijd is geweest',
zodat nieuwe paden zich kunnen vormen. 

Rouw is ook de tijdloosheid die we binnengaan wanneer de dood een geliefde meevoert naar verre horizonten.
Een realiteit die ons brein en lichaam, zo gewend aan hun aanwezigheid en aanraking, alleen druppelsgewijs kan bevatten.
Traan voor traan.

Rouw is de lichtgevende goddelijke duisternis die we betreden wanneer grote, diep op ons wezen inwerkende ervaringen ons pad kruisen. Rouw bevat het mysterie van Liefde en is de sleuteldrager van het Medicijn Pad.

Don’t run away from grief, o soul,
Look for the remedy inside the pain,
because the rose came from the thorn
and the ruby came from a stone.
~ Rumi

In de samenleving die we met elkaar hebben gecreëerd is grote haast om door te gaan, weg te duiken, verdriet te ontwijken, onszelf groot te houden en dat deel wat ineenkrimpt te verdoven. En als we maar lang genoeg onze gevoelens onderdrukken, worden we ziek. Deze weerstand voor voelen, voor rouwen en verdriet toelaten, ontmoeten we als begeleiders, coaches, en therapeuten in allerlei vormen. 

Eigenlijk zijn we rouwbegeleiders, rouwmannen en rouwvrouwen. Zielendoulas die mensen bijstaan bij het laten sterven en te ruste leggen van het oude, en hen ondersteunen bij het inleiden van de geboorte van het nieuwe. We creëren een veld dat veilig genoeg is om de weerstand voor voelen, gedoseerd en in zachtheid te laten smelten. In kleine bewegingen want het is een proces. Er zijn geen quick fixes. Zo lopen we samen op en maken een rouw wandeling richting meer 'overgave aan het leven'. Richting dieper toelaten en voelen. Totdat iemand de veilgheid in zichzelf weer voelt, liefde voor zichzelf weer voelt en grenzen van zichzelf weer voelt.
Misschien zelfs een rouwman of rouwvrouw wordt.

Hoe bedrevener wij zijn in rouwen, hoe meer de Geheelde Heler zich laat zien.
En wat is er dan mogelijk?

Rouw is de grondtoon van Gaia en het universum waar zij deel van uitmaakt. Het verdriet van de wereld huist in haar botten. Haar hartslag is de hart openende én hartverscheurende inluider van verandering. Haar baarmoeder is de poort naar liefde en leven, en rouw en dood. Haar omwentelingen zijn traag. Haar natuur is cyclisch. Zij leert ons het ware ritme van Mens Zijn. 

Gaia zingt het lied van haar moeder Hagia Sophia, zo spreekt de oude verhalenverteller in mij. Het was Sophia die dit universum schiep in gelijkenis aan en terugverlangend naar haar Bron van herkomst. Waar zij één was met haar bruidegom, DE EEUWIGE. Zij weent en rouwt over voorbije werelden die zij sindsdien geschapen heeft, en alweer vele lichtjaren uitgestorven zijn, terwijl zij gelijktijdig nieuwe universa, melkwegen en sterrenstelsels creëerd met de klank van haar adem. HE. Sophia's tranen vulden ook de oeroceaan van haar dochter Gaia. Tranen van pure vreugde en extase. Tranen van rouw en verlies. In deze tijd was Gaia gehuld in een ongerepte fluweelzachte duisternis. Dit was ver voor het licht van de Zon haar huid kon strelen ... 

Ons lichaam en brein zijn met Gaia verweven en hebben het nodig om te vertragen, rusten en kalmeren. Zo kunnen we de uitdagingen in ons leven verteren en in verbinding blijven met wat er speelt. 

Verdriet maakt onze kracht zacht, menselijk en veerkrachtig, niet hard en onbereikbaar. Wanneer we niet rouwen worden onze structuren rigide, ons innerlijk vuur brand ons op en de waterbronnen in ons bekken worden tot woestijnen. Ons zelfhelend vermogen, creativiteit en de verbinding met ons innerlijk kompas verwelken.

Rouw neemt ons mee door zeven innerlijke lanschappen en de volgorde van de reis kan voor ieder verschillend zijn. Niet iedereen bezoekt ze alle zeven, sommigen gaan door meer lagen, anderen door minder. Wanneer we ons overgeven aan deze reis in de oer omhelzing van Vrouwe Rouw komen we er gelauterd uit. Ze leert ons wie we zijn, geeft ons gronding en wortels.
Gaan we haar uit de weg, onderdrukken we het proces of blijven we dwalen door een van haar landschappen dan lopen we vast. We lopen vast in onze lichamelijke gezondheid, motoriek, in onze gevoelens, gedachten en relaties.

Maar straf niets af, wees nieuwsgierig, onthoud dat in alles een intelligentie, een wijsheid schuilgaat. Ontmoet elke reactie op de buitenwereld met verwondering. Er is een aanwijzing in te vinden, een opening die de Roos verder laat ontvouwen. 

Zeven fasen van rouw

1. In Shock

Deze fase kan gepaard gaan met verdoofd ongeloof als reactie op nieuws over een verlies. Het kan dienen als een vorm van zefbescherming om te voorkomen dat we ons emotioneel overweldigd voelen.

2. Ontkenning

Ontkenning kan inhouden dat de realiteit van het verlies of de bijbehorende gevoelens worden weerlegd. Zodra we de realiteit accepteren, kunnen we verder gaan met het helingsproces.

Shock en ontkenning helpen ons om de onmiddellijke nasleep van een verlies te behappen. 

3. Woede

Tijdens deze fase kan het zijn dat we onze woede gaan richten op de persoon die is overleden, artsen, familieleden of zelfs religieuze entiteiten.

Dit vervangt de gevoelloosheid van shock en ontkenning. Het is belangrijk om de boosheid te (h)erkennen en doorvoelen op een manier die veilig is voor ons en onze omgeving.

4. Afdingen/ Onderhandelen

Afdingen gaat gepaard met gedachten als "Ik zal alles doen als je de pijn wegneemt."

Deze fase kan zich op elk moment in het rouwproces voordoen. Het gaat vaak gepaard met schuldgevoelens.

5. Depressie

In dit stadium kunnen we gevoelens van leegte en intense droefheid ervaren. we kunnen ons ook terugtrekken uit dagelijkse activiteiten en dingen waarvan we ooit genoten.

Hoewel deze fase moeilijk is, is het een noodzakelijke stap op weg naar heling.

6. Testen

Testen is het proces van proberen oplossingen te vinden die een manier bieden om met verlies om te gaan. We kunnen gedurende deze tijd in en uit andere rouwfasen bewegen.

7. Acceptatie

Dit is de laatste fase van het rouwproces. Acceptatie betekent niet dat we ons goed voelen over een verlies. Het betekent eerder dat we beseffen dat het verlies onze nieuwe realiteit is. We begrijpen dat hoewel het leven niet zal doorgaan zoals voorheen, het wél zal doorgaan in een nieuwe vorm.

Deze fase kan betrekking hebben op het reorganiseren van rollen en het aangaan van nieuwe relaties.

Hoe lang duurt het rouwproces?

Het rouwproces heeft geen vaste duur en we doorlopen elke fase in een eigen ritme.

Symptomen van verdriet verdwijnen grotendeels na 1-2 jaar. Maar deze tijdlijn is voor iedereen anders. Bovendien, in plaats van een geleidelijke afname van verdriet te ervaren, hebben onze emoties de neiging om in de loop van de tijd in golfbewegingen te komen.

Het is natuurlijk dat reacties op verdriet -zelfs na vele jaren- weer de kop kunnen opsteken in antwoord op triggers als:

• verjaardagen
• speciale gelegenheden 
• vakanties en feestdagen
• muziek en liedjes
• geuren

Rouw rituelen

Ahoewel we de verbinding met 'de oude wegen' grotendeels verloren zijn, is er een groeiende behoefte aan rituele vormen en overgangsrituelen. Zelf ben ik op zoek gegaan naar invulling van mijn behoefte aan rituele vormen en vond het onder meer in de Amazone. Zo heb ik rouw rituelen mogen ervaren van verschillende natuurvolken. 

In een van deze ceremonies is er de rol van de Waterdrager die met klaagzang en tranenvloed, haar weenende gebed meegeeft aan de rook van de heilige Tobaco. Zij laat met haar openheid de harten van aanwezigen schreien en huilt voor wie het (nog) niet kan. Zelf heb ik mogen ervaren wat er door je wezen stroomt bij het mogen vertolken van deze rol. Het herinnert ook aan de Egyptische priesteressen en de speciale rouw en klaagzang rituelen die zij uitvoerden om er zeker van te zijn dat alle doden voldoende geëerd waren, zodat het de oogst van het nieuwe seizoen niet zou beïnvloeden. 

Vaak worden de gebruikelijke rituelen in een iets andere vorm ingezet wanneer er grootse gebeurtenissen in de gemeenschap plaatsvinden. Bij de Shuar wordt de Natemamu ook ingeluid na een overlijden. Eerst wordt er in een samenkomst vrij uiting gegeven aan de emoties, het intense verdriet. Daarna volgt de Natemamu als een reiniging. De naam van de overledene wordt (voor een periode) niet meer uitgesproken zodat diens geest vrij is en niet 'aarde gebonden' raakt.

Een zalving met zalfolie is een ritueel dat ook in oude geschriften als de bijbel beschreven staat. Het biedt zachtheid en troost door de helende werking van plantengeuren en liefdevolle aanraking. Ook voor stervenden kan dit ritueel verzachting bieden. 

In de laatste nacht van mijn vaders leven, heb ik zijn handen en voeten mogen zalven. Het is voor mij een manier geweest om ∞ voorbij woorden ∞ uitdrukking te geven aan mijn dankbaarheid. Dit op mijn manier te hebben kunnen en mogen doen biedt mij nu veel troost. 

Naast ondersteuning zoeken bij rouwbegeleiders zijn er allerlei vormen die we zelf kunnen initieren. We kunnen bewust stilstaan bij de zeven fasen van rouw en ze (h)erkennen door ze te verbinden met situaties in ons leven. Andere vormen zijn: een dagboekje bijhouden, een altaartje maken, kaarsjes branden en in de natuur zijn met de elementen ...