“We hebben geleerd dat trauma niet alleen een gebeurtenis is die ergens in het verleden heeft plaatsgevonden, het is ook de afdruk die die ervaring heeft achtergelaten op de geest, de hersenen en het lichaam. Deze afdruk heeft blijvende gevolgen voor hoe het menselijk organisme het in het heden redt. Trauma resulteert in een fundamentele reorganisatie van de manier waarop geest en hersenen percepties beheren. Het verandert niet alleen hoe we denken en waar we over denken, maar ook ons vermogen om te denken. ~ Bessel van der Kolk

Trauma is niet dat wat ons overkomt, trauma is wat er IN ons gebeurt als reactie op dat wat er met onszelf of in onze directe nabijheid gebeurt. We kunnen trauma reacties ontwikkelen na grootse ingrijpende gebeurtenissen maar ook door langdurige blootstelling aan stressvolle omstandigheden. Wat er in ons gebeurt -als gevolg van wat er met ons gebeurt- kan een rimpeleffect hebben en diep doorwerken in ons lijf, denkwijze en leven. Trauma draagt ook een diepe wijsheid in zich en kan wanneer we ons er op richten een poort vormen naar een ruimer bewustzijn en ons herverbinden met onze ware natuur.

Niet iedereen ontwikkelt trauma, zo blijkt onder meer uit wetenschappelijk onderzoek naar trauma bij Auschwitz overlevers. Onze weerbaarheid en flexibiliteit hangen samen met drie kernbehoeften. Om stressvolle en (levens)bedreigende situaties goed te kunnen reguleren is het nodig om als kind drie emotionele behoeften te hebben ervaren: veiligheid, liefde en grenzen. Het gaat hierbij niet om een extraatje dat het leven aangenamer maakt, het staat gelijk aan 'water en brood'.

 

Waarom zijn deze drie kernbehoeften zo belangrijk

Veiligheid

Als kind moeten we het gevoel hebben ervaren dat de wereld een veilige plek is en dat we er veilig in zijn. Dit wordt bereikt door: voorspelbaarheid en fysieke houvast, een gezond zelfregulerend zenuwstelsel en de afwezigheid van elke vorm van geweld. Als dit basisgevoel van veiligheid ontbreekt, dan leren we dat de wereld geen veilige plek is en dat we niet veilig zijn in de wereld.

Liefde

Als kind moeten we het gevoel hebben ervaren dat we geliefd zijn om wie we zijn. De ervaring als kind aanbeden te worden door onze ouders en de mensen om ons heen. Ons speciaal en geliefd voelen. Het gevoel hebben dat we het belangrijkste in de wereld zijn voor de mensen om ons heen. Niet op een manier die een kind emotioneel verwend door ze altijd hun zin te geven maar door het overheersende gevoel dat we speciaal zijn, dat onze ouders bij ons willen zijn, dat ze van ons houden en dat ze ervan houden om tijd met ons door te brengen. Een belangrijk onderscheid hierbij is het verschil tussen weten dat we geliefd zijn en het gevoel dat we geliefd zijn.

De meesten van ons hebben ouders die van ons houden. Het probleem is vaak hun onvermogen om hun liefde te uiten, of de verwarrende, gemengde manieren waarop we die liefde hebben ervaren. Zoals vormen van liefde die voorwaardelijke zijn (als je dit doet, krijg je liefde, als je dat doet, wordt de liefde ingetrokken). Of een vorm van liefde die verstikkend en overweldigend is waardoor we de grenzeloosheid ervan niet in ons voordeel kunnen gebruiken.

Dus ook wanneer onze behoefte aan liefde niet wordt vervuld, heeft dat een grote impact op wat er IN ons gebeurt. Vaak ontwikkelen we dan coping strategieën omdat het kernbehoeften zijn, geen wensen. Het is niet een beetje extra eten opscheppen omdat het zo lekker is. Dit is alsof je dagenlang niet hebt gegeten, wanhopig hunkert naar voedsel en aan het verhongeren bent. Het is een leegte die erom schreeuwt opgevuld te worden.

EN voelen we ons niet geliefd, dan gaan we dingen doen om liefde te krijgen. Om liefde aan te trekken. Emotionele behoeften kunnen heel subtiel en ingewikkeld zijn. Vaak WETEN we wel dat er van ons gehouden wordt, maar vaak VOELEN we ons toch niet geliefd. Wat we vaak voelen is dat de liefde voorwaardelijk is.

Grenzen

Als kind moeten we ook het gevoel hebben ervaren dat er grenzen zijn. Vaak zijn we wel bekend met de behoefte aan veiligheid en de behoefte aan liefde maar we hebben ook behoefte aan grenzen, aan kaders, omlijning. Het voelen van de buitenranden. We hebben behoefte aan een ouder/verzorger die genoeg van ons houdt om NEE te zeggen.

Een kind is het leven aan het ontdekken en denkt geen grenzen nodig te hebben. Maar het zijn grenzen die ons vertellen dat we veilig zijn, die onze bewegingsruimte afbakenen. Als we een grote open ruimte aan mogelijkheden ervaren, kan dat ook het gevoel geven dat er geen houvast is. De grens zegt dan: ik hou genoeg van je om een consistente grens te stellen. 

Gezonde grenzen die goed zijn uitgevoerd, reageren ook en zijn flexibel en niet verpletterend. Soms moet een grens strikt zijn maar meestal komt er een beetje sensitiviteit en responsiviteit bij kijken. Dit geeft het gevoel dat onze behoeften niet worden verpletterd en ingeslikt ... er wordt op gereageerd. Het laat ons ook ervaren dat deze persoon genoeg van ons houdt om voor ons te gaan staan en ons gedoseerd onze horizon laat verbreden.

Grenzen geven ons ook een gevoel van innerlijke kracht. Het is vaak de meer vrouwelijke kwaliteit van liefde die zegt, 'ik aanbid je, en je bent perfect zoals je bent'. Het is vaak de meer mannelijke kwaliteit van liefde die zegt: 'Je kan dit. Ga ervoor. Ga daar weg. Doe wat je wilt doen', die ons de juiste aanmoediging geeft om voor onszelf te gaan staan. 

Het is vaak de meer vrouwelijke kwaliteit van liefde die zegt, 'ik aanbid je, en je bent perfect zoals je bent'. Het is vaak de meer mannelijke kwaliteit van liefde die zegt: 'Je kan dit. Ga ervoor. Ga daar weg. Doe wat je wilt doen', die ons de juiste aanmoediging geeft om voor onszelf te gaan staan. 

Het niet hebben ervaren van grenzen in onze kindertijd heeft een grote impact op ons vermogen om grenzen te voelen en herkennen. De impact van grenzeloosheid is ook dat we niet leren hoe we onszelf veilig kunnen voelen, we leren niet dat we geliefd zijn zoals we zijn, en we leren ook niet om grenzen te stellen en aan te geven naar anderen. EN... er is geen natuurlijk aanvoelen van de grenzen van een ander.

 

Invloed kernbehoeften

Als er niet aan deze drie emotionele behoeften is voldaan leren we niet hoe we ons veilig kunnen voelen, leren we niet dat we geliefd zijn zoals we zijn en leren we ook niet om die grenzen en zelfdiscipline te hebben, die nodig zijn en vormen hoe we ons gedurende het leven ontwikkelen. Is er wel aan deze behoeften voldaan, niet perfect, maar voldoende om ons veilig te voelen, om liefde te voelen, om grenzen te voelen, dan kunnen we het meeste aan van wat het leven op ons pad brengt.

Het wordt een probleem wanneer die behoeften niet zijn vervuld, en we een moeilijke ervaring doormaken, wat een trauma zou kunnen worden genoemd. Hetzij een trauma door natuurrampen, ongevallen of door dader-slachtoffer situaties. Hetzij een subtieler trauma, zoals door een scheiding, het verliezen van je baan, bij financiële problemen of een sterfgeval.

Als er niet aan deze kernbehoeften is voldaan, hebben grootse gebeurtenissen in ons leven de neiging om veel invloed op ons te hebben. Als we ons niet veilig voelen en dan in financiële moeilijkheden komen, is dat meer traumatiserend dan wanneer we het gevoel hebben, 'mijn veiligheid is niet afhankelijk van hoeveel schulden of hoeveel geld ik heb'.  Wanneer we ons niet geliefd voelen, en we maken een relatiebreuk door, dan zijn we er vaak kapot van. We hebben het dan zo moeilijk omdat ons gevoel van beminnelijkheid verbonden was met de liefde van deze persoon. Nu deze persoon uit ons leven is, zijn we volledig uit het veld geslagen.

Of bij situaties in ons leven waarin het nodig is om onszelf te begrenzen, laat staan grenzen te stellen naar anderen. Ontbreekt het gevoel om ons ergens aan te committeren (relatie, studie, eigen bedrijf), omdat als kind onze grenzen overal en nergens waren, dan levert dat andere uitkomsten op dan wanneer we vanuit een volwassen houding zeggen: 'ik wil voor mijn droom gaan, ik doe wat er voor nodig is, ik ga ervoor om deze droom waar te maken'.

Dus, wanneer er niet aan deze basisbehoeften is voldaan, leren we bepaalde dingen. We leren dingen als, ''de wereld is een enge plek, ik heb het niet in mij', 'ik ben niet geliefd’, ‘als ik mijn gevoelens laat zien, kan ik gekwetst raken’, 'als ik mijn gevoelens uit wordt ik afgewezen', 'wanneer Ik mijn gevoelens toon, doet het andere mensen verdriet".

Deze drie emotionele behoeften hebben niet alleen invloed op onze relatie met de wereld, ze beïnvloeden in de eerste plaats de relatie met onszelf en onze relaties met de mensen die we liefhebben, met de naasten in ons leven.

 

In welke mate is bij jou aan deze behoeften voldaan?

 
Is er voldaan aan je behoefte aan veiligheid?

• Voelde je je als kind fysiek veilig?

• Voelde je je als kind emotioneel veilig?

• Voelde je je als kind fysiek vastgehouden en getroost?

• Heeft je zenuwstelsel geleerd zichzelf te reguleren?

• Voelt de wereld nu als een veilige plaats voor jou?

• Als je je nu overweldigd/getriggerd voelt door een situatie, hoe reageer je dan?

1. Op een schaal van 0 tot 10, hoe veilig voelde je je als kind? 10, je voelde volkomen veilig, niet alleen dat je wist dat je veilig was, maar je voelde ook een gevoel van veiligheid in je lichaam. Of 0, er was geen gevoel van veiligheid, je stond altijd op scherp, en misschien zelfs tot op de dag van vandaag, tenzij je eraan hebt gewerkt om dit te veranderen.

2. Op een schaal van 0 tot 10, hoe veilig voel je je nu in je leven? Heb je het gevoel dat je systeem meestal in een kalme, helende staat is? Of ben je standaard in een staat van onrust/angst? Het gaat erom dat we ons eigen zenuwstelsel kunnen reguleren naar een homeostatische balans. Wat is de  'natuurlijke thuis' staat van je zenuwstelsel? Of als je het niet druk hebt of dingen doet? Als je je gaat ontspannen, wat is het punt waar je genoegen mee neemt? Wederom op een schaal van 0 tot 10, waarbij 10 volkomen veilig, kalm en ontspannen is. 0 is wanneer je atijd AAN staat/ op scherp staat.

 

Is er voldaan aan je behoefte aan liefde, aanraking en vastgehouden worden.

• Voelde je je als kind geliefd?

• Voelde je je speciaal en aanbeden in de ogen van je ouders of je primaire verzorgers?

• Werd je als kind geknuffeld, fysiek getroost?

• Had je het gevoel dat je ouders in je geïnteresseerd waren en je innerlijke wereld wilden begrijpen?

• Voel je je nu zacht en liefdevol naar jezelf? Of is je relatie met jezelf kritisch, hard en veroordelend en haal je jezelf naar beneden?

• Ben je in staat om liefde van andere mensen toe te laten?
  
  

1. Op een schaal van 0 tot 10, hoe geliefd voelde je je als kind? 10 Je wist niet alleen dat je geliefd was, je voelde het in je lichaam, en zelfs nu als je erover nadenkt, roept het een warm gevoel bij je op.

2. Op een schaal van 0 tot 10, hoe geliefd voel je je nu in je leven? Dat is waarschijnlijk een combinatie van hoe liefdevol je voor jezelf kan zijn én hoe liefdevol je naar anderen kan zijn? Hoeveel liefde stroomt er naar je toe van de mensen om je heen in de wijdere wereld? Niet liefde die je op een bepaalde manier moet verdienen, maar de onvoorwaardelijke liefde voor wie je bent.

 

Is er voldaan aan je behoefte aan grenzen?

• Heb je als kind gezonde grenzen gekregen?

• Waren je ouders of primaire verzorgers consequent en weloverwogen in het handhaven van grenzen?

• Kreeg je als kind het gevoel 'jij kan dit!' en werd je aangemoedigd om in jezelf te geloven?

• Kun je je ergens aan committeren en iets realiseren dat belangrijk voor je is?

• Heb je een gevoel van je eigen kracht, je eigen vermogens?

 

1. Op een schaal van 0 tot 10, hoe gezond voelden je grenzen aan als kind? 10 staat voor, ze waren solide, maar ze gaven houvast en je voelde je er goed bij, en het gaf je een gevoel van je eigen capaciteit. 0 staat voor, ze waren totaal verpletterend of er waren gewoon geen grenzen.

2. Op een schaal van 0 tot 10 nu in je leven, hoe gezond zijn je grenzen? Kun je gedisciplineerd zijn? Kun je komen opdagen? Kun je ook nee zeggen? Er is een interne grens, hoe je je laat zien aan jezelf. En er is een externe grens, je vermogen om nee te zeggen tegen andere mensen. Soms, om JA te zeggen tegen onszelf moeten we NEE zeggen tegen anderen. Dus op een schaal van 0 tot 10, wat is je vermogen om dat te doen? 

Het gaat erom die informatie boven water te krijgen waarmee we gaan herkennen wat er wel en niet is gebeurd op de manier zoals het idealiter zou moeten gaan. Zodat we kunnen leren om dit nu in ons volwassen leven zelf te veranderen! 

Wat zijn [je] coping-strategieën

Wanneer we geen bewuste ervaring hebben opgedaan in het ontwikkelen van onze kernbehoeften, gaan we copingstrategieën ontwikkelen. Nogmaals het zijn kernbehoeften, geen wensen! We komen dit leven niet gezond door zonder ons geliefd te voelen. We komen het leven niet gezond door zonder ons veilig te voelen of grenzen te hebben. Wanneer we het ervaren van deze kernbehoeften missen, proberen we dit te compenseren. Een paar voorbeelden hoe we behoeften, die als kind niet werden vervuld, compenseren:

Coping strategieën om met veiligheid om te gaan

Je voelt je onveilig. De wereld voelt als een onveilige plek. Hoe compenseer je dat?

• Je vermijdt om de grenzen van je comfortzone te onderzoeken.

• Je probeert controle uit te oefenen op andere mensen en op je omgeving.

• Je doet aan zelfmedicatie/ zelfverdoving.

 

Copingstrategieën om met liefde om te gaan

Je voelt je onbemind ...

• Je voelt je onbemind, wat bijvoorbeeld kan resulteren in geobsedeerd zijn door uiterlijkheden.

• Je voelt je onbemind, dus wijs je jezelf af voordat anderen de kans krijgen.

• Je voelt je onbemind, dus kies je kille/wrede partners omdat je (onbewust) vindt dat je dat verdient.

Onze 'objectrelatie', de manier waarop we hebben geleerd ons tot bepaalde situaties en tot objecten om ons heen te verhouden, is dat we niet geliefd zijn. Dus op een vreemde manier voelt het veilig en vertrouwd om bij iemand te zijn die wreed en onaardig tegen ons is. Dat is wat je kent, dat is, op een vreemde manier, wat veilig aanvoelt voor je zenuwstelsel omdat het vertrouwd is.

Coping strategieën om met grenzen om te gaan

Als het gaat om coping strategieën om met grenzen om te gaan, voelen we ons misschien zwak, we hebben niet de grenzen die we nodig hebben en dit compenseren we bijvoorbeed door:

• Je lichaam te overtrainen om er sterk uit te zien.

• Je slaagt er niet in om de dingen te bereiken die belangrijk voor je zijn.

• Je bent wreed tegen andere mensen om te proberen jezelf sterker te voelen. "Hurt people, hurt people."

Er zijn natuurlijk veel meer voorbeelden van coping strategieën. Waar het om gaat is, dat we als volwassenen niet langer afhankelijk zijn van andere mensen. We kunnen leren om verschillende kwaliteiten en hulpbronnen in onszelf te cultiveren. Want blijven we deze copingstrategieën gebruiken, dan hebben we de neiging om de dingen erger te maken in plaats van beter.

“Wanneer trauma's, of ze nu extreem of mild zijn, niet opgelost zijn, laten ze een hoop pijnlijke onverwerkte gevoelens achter in het onbewuste. Deze gevoelens zijn nooit tevreden met stilzwijgen in plaats daarvan schreeuwen ze om vrijlating. Wanneer ze zich openlijk en zonder vermomming uiten, activeert dit het helingsproces. ~ Daniel Mackler

Veel van het lijden dat we in ons leven ervaren, komt niet door wat ons overkomt, maar door wat we doen als reactie op wat ons overkomt. Het zijn de strategieën die we er omheen ontwikkelen die het lijden dat we ervaren in stand houden.

Wat zijn jouw coping-strategieën?

Hoe ben jij in je leven omgegaan met die behoeften die niet vervuld werden? En hebben die copingstrategieën de dingen beter of slechter gemaakt?Waar pas je nog copingstrategieën toe? Waar heb je door het ontwikkelen en cultiveren van veiligheid, zelfliefde en grenzen verandering teweeg gebracht? Nogmaals... als volwassenen zijn we niet langer afhankelijk van anderen.

Als kind hebben we onze ouders/primaire verzorgers nodig om ons te helpen ons geborgen en veilig te voelen. We hebben onze ouders/primaire verzorgers nodig om ons het gevoel te geven dat we geliefd zijn. We hebben onze ouders of primaire verzorgers nodig om ons grenzen te geven. Maar als volwassenen, in plaats van afhankelijk te worden en coping-strategieën te gebruiken, kunnen we leren onszelf en elkaar te ontmoeten in deze drie emotionele kernbehoeften. We kunnen reflecteren en onderzoeken wanneer we ons niet veilig voelen in de wereld. We kunnen ons vermijdingsgedrag leren herkennen en ervoor kiezen het in de kern aan te pakken.

Hoe kunnen we zelf aan deze behoeften voldoen?

In plaats van coping-strategieën te gebruiken, moeten we het probleem in de kern aanpakken. Als we het kernprobleem aanpakken, hebben we de coping-strategieën niet meer nodig. We zijn dan zo veel vrijer om onszelf te zijn, om ons leven te leven vanuit ons grootste potentieel, onze grootste vreugde. 

Veiligheid cultiveren

Om veiligheid te cultiveren moeten we leren ons zenuwstelsel te reguleren. We moeten de strategieën leren om triggers, de trauma reacties, te kalmeren om een gevoel van veiligheid in onszelf te leren vinden. Het punt is, je kunt jezelf niet een weg denken naar veiligheid en je veilig voelen. Sterker nog, hoe meer je probeert je een weg naar een gevoel van veiligheid te denken, des te meer je in je hoofd gaat zitten. Je voelt je steeds onveiliger, je denkt nog meer na en je raakt steeds verder verwijderd van het gevoel dat er in jouw lichaam zit. Leren kalmeren, het leren resetten en reguleren van het zenuwstesel, zal ons helpen om (weer) een gevoel van veiligheid te ontwikkelen. Dan hebben we die coping-strategieën niet meer nodig.

Pas wanneer we ons zenuwstel kunnen reguleren zijn we klaar om spirituele instrumenten in te zetten op een wijze die ons dieper laat ontwaken, openbloeien, verlichten en een zuiver kanaal laat zijn. 

 

Liefde cultiveren

Om liefde te cultiveren, moeten we werken aan de relatie met onszelf. Kijken naar hoe we onszelf en elkaar emotioneel ontmoeten, van moment tot moment. Als er een gevoel van verdriet in je opkomt, wat doe je dan? Ben je nieuwsgierig en geïnteresseerd en meelevend en geef je het de ruimte? Gun je jezef deze daad van zelfliefde? Of wijs je die emoties af? Probeer je weg te rennen, vermijd je het en leid je jezelf af? Je ontwikkelt dan een strategie om niet te voelen hoe je je voelt.

Leren werken aan de relatie met jezelf is belangrijk om aan deze kernbehoefte te voldoen. We raken dan niet zo gefixeerd op uiterlijkheden. We raken niet zo gefixeerd op wat iedereen over ons denkt. We hebben een inherent gevoel van beminnelijkheid. En in plaats van de wereld in te gaan om aan die behoefte te voldoen, ontmoeten we de wereld vanuit de plaats waar die behoefte al bestaat.

 

Grenzen cultiveren

Grenzen cultiveren gaat over het ontwikkelen van je gevoel voor discipline. Het gaat over opdagen/opstaan voor jezelf.  Een nieuwe manier ontwikkelen om er voor jezelf en om met jezelf te zijn. Dit vergt oefening. Het ontwikkelen van gezonde grenzen is als het trainen van een spier. Hoe meer je het doet, hoe sterker het wordt. En hoe meer je afgestemt raakt op, 'waarom doe ik wat ik doe? Moet ik nu gedisciplineerd zijn met mezelf of moet ik mezelf eigenlijk gewoon even een pauze gunnen?' Soms is het gezondste wat je kunt doen op de bank hangen en voor je uit dromen omdat dat is wat je nodig hebt om de druk van de ketel te halen, te ontspannen en tot jezelf te komen. Maar een andere keer is dat wat je het meest nodig hebt juist om van die bank af te komen, de natuur in te gaan en/of wat lichaamsbeweging te gaan doen. Begrijp je de dans?

Het grijpt terug op het eerdere punt dat 'wanneer grenzen van ouders niet star zijn, grenzen intelligent zijn'. Wordt er nagedacht over hoe stevig deze grens nu moet zijn? Waarom wordt de grens hier gestelt? Het gaat er dus om onszelf te leren om op een intelligente manier grenzen voor onszelf te ontwikkelen en toe te passen. Leren om aan elk van deze emotionele behoeften te voldoen, is een reis:

• Om een gevoel van veiligheid te ontwikkelen, van leren resetten, om je zenuwstelsel te kalmeren.

• Om een gevoel van zelfliefde te ontwikkelen, van investeren in zelfliefde, van er voor jezelf zijn, van jezelf houden, van jezelf laten zien.

• Om een gevoel voor grenzen te ontwikkelen, grenzen te stellen, gedisciplineerd te kunnen zijn, duidelijk te zijn, sterk te zijn, nee te kunnen zeggen.

 

WAT HUISWERK VOOR JE OM OVER NA TE DENKEN, MOCHT JE DAT WILLEN.

Mogelijk leidt dit artikel ertoe dat je wat meer duidelijkheid hebt over waar je aan kan werken. Het kan zijn dat je aan alle drie van deze emotionele behoeften te werken hebt. Het kan zijn dan dat er een uitspringt, het kunnen er twee zijn. 

1. Je zenuwstelsel kalmeren en resetten,

2. werken aan je relatie met jezelf en die reis van zelfliefde,

3. leren om grenzen te ontwikkelen, tot stand te brengen en toe te passen.

Wat is je actieplan voor het cultiveren van je kernbehoeften?

Waar moet je aan werken? Het kunnen alle drie zijn, maar kies er om te beginnen een uit. Wat is voor jou nu het belangrijkst om in balans te brengen? Wat zijn sommige praktische stappen waarmee je kunt beginnen? Zijn het praktische stappen naar dat innerlijke gevoel van veiligheid? Zijn het praktische stappen om aan een betere relatie met jezelf te werken? Zijn het praktische stappen om grenzen te ontwikkelen? Maak vervolgens een actieplan en commiteer je er aan. Dit kan 10 tot 15 minuten per dag zijn waarin je werkt aan het ontwikkelen van deze emotionele kernbehoeften. Hoe zou dat actieplan er voor jou uit kunnen zien? 

 

 

                        Cathy McCloud, Finding the light deep within