“We worden allemaal geconfronteerd met een reeks grote kansen, briljant vermomd als onmogelijke situaties.”

~ Charles R. Swindoll

Om snel tot de kern van een situatie door te dringen, werk ik o.a. met het DSKO model van Alan Seale. Een eenvoudig model van de manier waarop wij met het leven omgaan. Ik deel het graag met je zodat je inzicht kan ontwikkelen in hoe jij op situaties en omstandigheden in je leven reageert.

Vier niveaus van bewustzijn

In het algemeen zou je kunnen zeggen dat we op vier niveaus van bewustzijn met onze dagelijkse ervaringen omgaan: Drama, Situatie, Keuze en Optie (Gelegenheid). Deze woorden vormen een handig ezelsbruggetje om de vier niveaus eenvoudig te onthouden. De beginletters vormen de afkorting DSKO (spreek uit DiSKO). Deze vier lagen van betrokkenheid bieden een structuur om zo snel en doeltreffend mogelijk tot de kern te komen van wat er gaande is. Het is een handvat tot bewustwording. Een handvat die je helpt betekenisvolle verschuivingen te maken in het benaderen van uitdagingen en situaties. De eenvoud van dit model verruimt het bewustzijn snel. Inzicht in deze vier niveaus is ook een eerste stap op weg naar Transformational Presence en het creëren van een wereld die wel voor je werkt.

De wereld van drama:  wiens schuld is dit?

Drama leeft aan de oppervlakte. De Drama-laag van betrokkenheid is zoiets als: “…en toen zei hij, toen zei zij, … en toen gebeurde dit en toen zei zij, en toen zei hij…” dat niveau. Het is zo makkelijk om op het dramaniveau te blijven steken. Je reageert dan alleen maar op de emoties van een situatie of een verhaal, zonder daarbij na te denken over hoe je erop in wilt spelen. Als je sensitief wil zijn voor de behoeften, gevoelens en omstandigheden van anderen, is zonder nadenken reageren een belangrijke valkuil.

We laten ons allemaal wel eens door anderen en door situaties meeslepen, vooral als we een emotioneel belang hebben in wat er gaande is. Op het Dramaniveau ligt de nadruk meestal op het vinden van iemand die je de schuld kan geven. Typische vragen zijn hier: “Wiens schuld is dit? Hoe gebeurde het? Kun je geloven dat hij dat deed? Wat dachten zij?” Denk eens terug aan een moment in je persoonlijke of professionele leven waarop je verstrikt raakte in het Dramaniveau. Hoe voelde dat? Wat gebeurde er met je focus en met jouw energie?

Vast raken in het Dramaniveau kan ieder van ons gebeuren, je bent zeker niet de enige! Maar met een verhoogd bewustzijn en met oefening, kan je leren om snel onder het drama uit te komen en een begin maken met het duidelijker waarnemen en begrijpen ervan. Als je blijft oefenen, zul je veel minder vaak in het Dramaniveau verwikkeld raken.

De wereld van Situatie: hoe lossen we het op?

Als je uit het Dramaniveau komt, beland je op het niveau van Situatie. Omdat je nu verder kijkt dan het drama, ben je veel duidelijker in staat om te zien wat er werkelijk gaande is. De typische vraag is hier: “Hoe los ik dit op?” Het belangrijkste aandachtspunt op dit niveau is meestal schadebeheersing. “Hoe snel kan ik het probleem oplossen en de dingen weer ‘normaal’ krijgen?”

Vervolgens ga je verder en laat de situatie achter je. Meestal zonder te leren van wat er nou eigenlijk is gebeurd. Als gevolg daarvan zal zich waarschijnlijk op korte termijn een soortgelijke situatie of uitdaging voordoen. Want de échte, onderliggende kwesties zijn niet aangepakt.

Helaas komen de meeste mensen vaak niet verder dan dit niveau van Situatie. Je bent in je leven goed geschoold geraakt in het zoeken naar wie of wat je de schuld kan geven. En in het zoeken naar het oplossen van problemen. Het maakt dat je makkelijk kan blijven steken op deze eerste twee niveaus.

De wereld van Keuze: wie kies ik te zijn in deze situatie?

Het derde niveau, Keuze, nodigt je uit tot een bewustzijnsverschuiving. Hier spreek je niet over keuzes om een situatie op te lossen, maar over de keuze wie jij binnen deze situatie zal zijn – jou relatie met wat er gebeurt. Op dit niveau zijn de vragen: “Wie ben ik in deze situatie? Wat is mijn rol in wat er nu gebeurt? Welke stappen kies ik om verder te kunnen gaan?

Dit derde niveau nodigt je uit te herkennen dat, hoewel je niet direct in staat bent de omstandigheden of de situatie te veranderen, je tenminste wél kan kiezen wie jij zal zijn in de situatie. En dat is een enorme stap verder dan tot waar de meeste mensen gaan. Zo claim je de verantwoordelijkheid en keuze met betrekking tot de situatie en kan je alleen of samen beginnen iets nieuws te creëren. De deur staat nu open voor transformatie en duurzame verandering.

De wereld van Optie/Gelegenheid: wat wil hier gebeuren?

Ten slotte is er het vierde en diepste niveau, dat binnen onze cultuur zelden voorkomt en waar je persoonlijk leiderschap het meest en diepgaand optreed: Optie/Gelegenheid. Wanneer je opschuift naar het vierde niveau van bewustzijn, wordt je eerste vraag: “Welke optie ligt hier?” of “Welke gelegenheid doet zich hier voor?” of “Wat wil er gebeuren?”.

Op dit niveau ligt de ware macht. Hier strijd je om het goud. Hier besef je dat deze situatie met reden tot stand is gekomen. Het wil je iets vertellen – het wil je duidelijk helpen herkennen wat niet (meer) werkt. Of wat wil veranderen of helen. Meestal is er zelfs een direct verband tussen het niveau van Drama en het niveau van Optie/Gelegenheid. Het drama is een wake-up call, een duidelijk alarmsignaal dat iets in je leven wil verschuiven of transformeren.

Zodra je de Optie (de Gelegenheid die zich voordoet) hebt geïdentificeerd, kies je hoe je die wil gebruiken en welke rol je hierin gaat spelen. Als je je richt op wat de mogelijkheden zijn, dan blijf je heen en weer bewegen tussen de niveaus Keuze en Optie. Elke keuze onthult meer over de optie. En hoe dieper je afdaalt in de optie, des te duidelijker worden je mogelijke keuzes. Als gevolg daarvan begint je perceptie van de situatie te veranderen en ben je in staat verder te gaan met nieuwe niveaus van inzicht en duidelijkheid.

Als je in Drama en Situatie blijft steken, lijkt het leven over strijd en probleemoplossing te gaan. Dan geef je macht aan iets buiten jezelf en versterk je de Presence (energie) en acties die ervoor zorgen dat je vastzit. Wanneer je echter naar Keuze en Optie gaat, neem je die macht terug. Bewust kiezen wie jij in relatie tot de situatie wil zijn, geeft je de kracht los te breken uit de strijd en nieuwe omstandigheden en realiteiten te creëren.

De vier niveaus van Betrokkenheid:

Voorbij het drama stappen

Op het niveau van Optie/Gelegenheid kom je snel tot de kern van de zaak. Vragen als: “Wat wil hier gebeuren?” nodigen iedere betrokkene uit om op een hoger niveau van bewustzijn waar te nemen. Op dit diepere niveau kan iedereen grote lessen en krachtige voorwaartse bewegingen ervaren. Het opent de deur naar veel meer inzicht en informatie dan wanneer je alleen maar zo snel mogelijk het probleem oplost. Het brengt absoluut een hoger bewustzijn teweeg dan beschikbaar zou zijn wanneer je uitsluitend op het Dramaniveau zou reageren! Leren leven en werken vanuit de niveaus van Keuze en Optie, begint met gericht en gedisciplineerd genoeg zijn om voorbij het Drama te stappen. Vervolgens moet je moedig genoeg zijn om de Optie, de Gelegenheid, bij de naam te noemen in plaats van uitsluitend het probleem op te lossen. Het begint dus met dapper genoeg zijn:

•          om te kiezen wie jij wilt worden,
•          om te kiezen welke relatie je wilt hebben met de omstandigheden die zich voordoen,
•          en om een gewoonte te maken van het stellen van de vraag: “Waar ligt hier de optie of de gelegenheid?”
  

"Als we ons eigen licht laten stralen, geven we onbewust anderen toestemming hetzelfde te doen."

~Marianne Williamson

Op deze manier help je anderen om ook naar de niveaus van Keuze en Optie te gaan. Je zet een eerste stap naar het creëren van een wereld die wél werkt. Transformational Presence betekend luisteren naar en reageren op Keuze en Optie, ONGEACHT waar anderen zich ophouden. Hoe meer jij vanuit dat diepe niveau leeft, des te meer zullen de mensen om je heen, ook op deze diepere niveaus van bewustzijn leren leven. Daardoor zijn zij in staat om situaties vanuit Keuze en Optie te beschouwen en een meer krachtige Presence (aanwezigheid) in hun leven en werk uitstralen. Als je vanuit de niveaus van Keuze en Optie leeft, is dit daarom ook het begin van het helpen van anderen om in hun eigen Transformational Presence te gaan staan.

Verkenningen:

Op welke van de vier niveaus (Drama, Situatie, Keuze en Optie) leef jij meestentijds? Wat is jou standaardniveau? Neem eens een paar dagen de tijd om bij jezelf na te gaan hoe jij op situaties en omstandigheden in je leven reageert. Onderzoek je reactie op uitdagingen, conflicten en mogelijkheden.

•          Heb je de neiging verstrikt te raken in drama of die zelfs te creëren?
•          Ga je rechtstreeks naar het Situatie niveau en zoek je zo snel mogelijk naar oplossingen?
•          Of neem je de tijd voor reflectie en ga je snel naar Keuze en Optie?

Vel geen oordeel over wat je waarneemt. Let gewoon op en kijk wat er in je bewustzijn begint te verschuiven. Eenvoudig door je standaardreacties op te merken.